Leidraad Starten of Verbeteren van een Geriatrische Trauma Unit (GTU) (2025)

Hoe moet de postoperatieve zorg en -revalidatie in het ziekenhuis voor oudere patiënten met een heupfractuur worden ingericht?

Deelvraag 1: Welke aspecten van zorg moeten als eerste worden geborgd tijdens de postoperatieve fase en revalidatie in het ziekenhuis voor oudere patiënten met een heupfractuur wanneer geïntegreerde zorg wordt nagestreefd?

Deelvraag 2: Welke aspecten van zorg dragen bij aan optimaal geïntegreerde zorg voor oudere patiënten met een heupfractuur tijdens de postoperatieve fase en revalidatie in het ziekenhuis?

Aanbeveling-1

Overweeg een start te maken met de integratie van zorg voor oudere patiënten met een heupfractuur, door rekening te houden met de volgende aspecten van zorg:

Mobiliseren

• Zorg ervoor dat patiënten zo snel mogelijk kunnen starten met mobiliseren, bij voorkeur al op dag 0 (direct postoperatief) indien logistiek haalbaar. Neem hierbij (indien beschikbaar) de adviezen van het preoperatieve consult van de fysiotherapeut mee.

Multidisciplinaire Samenwerking

• De fysiotherapeut blijft postoperatief nauw betrokken.
• Consulteer postoperatief de diëtetiek voor ondersteuning van ondervoede of patiënten met een verhoogd risico op ondervoeding.

Continuïteit van zorg

• Zet postoperatief direct het nazorgtraject in gang en betrek hierbij patiënt en naasten.

Logistiek

• Richt op de verpleegafdeling bij voorkeur een huiskamer in waar patiënten kunnen samenkomen voor activiteiten en maaltijden om onder andere het dag-nacht ritme te bevorderen en functionele achteruitgang te verminderen.

Aanbeveling-2

Overweeg de integratie van zorg voor oudere patiënten met een heupfractuur verder te optimaliseren, door rekening te houden met de volgende aspecten van zorg:

Logistiek

• Richt een GTU in waar er gelijkwaardig behandelaarschap bestaat tussen de chirurgie/orthopedie en klinische geriatrie/interne ouderengeneeskunde en er wordt gewerkt op basis van geriatrische principes, zoals het denken in verschillende assen.
• Richt op de GTU ook een huiskamer in.

Kwaliteit van zorg

• Voer een evaluatie uit over de opgetreden postoperatieve complicaties van alle heupfractuurpatiënten. Zoek ook hier de multidisciplinaire samenwerking tussen de chirurgie/orthopedie en klinische geriatrie/interne ouderengeneeskunde op.

Bij het formuleren van aanbevelingen voor de postoperatieve zorg en revalidatie van oudere patiënten met een heupfractuur is een uitgebreide analyse uitgevoerd. Deze analyse omvat de integratie van stellingen uit een Delphi-studie, gecombineerd met inzichten uit de beschikbare literatuur, waarbij zowel de voordelen als de mogelijke nadelen van elke interventie in overweging zijn genomen. Hieronder volgt een uiteenzetting van hoe deze elementen bijdragen aan de ontwikkeling van weloverwogen aanbevelingen.

1. Postoperatief direct mobiliseren

De Delphi-studie benadrukte het belang van vroege mobilisatie direct postoperatief, met een sterke consensus over de noodzaak hiervan. De literatuur ondersteunt dit, waarbij vroege mobilisatie geassocieerd is met een verlaagd risico op postoperatieve complicaties, een verbeterd functioneel herstel, betere ontslagcijfers en lagere mortaliteit (Kamel, 2003; Sallehuddin, 2021; Siu, 2006). De uitdagingen bij de implementatie, zoals de beschikbaarheid van fysiotherapeuten en de fysieke conditie van de patiënt, vereisen echter aandacht. De kosten voor extra personeel en training zijn significant, maar de potentiële vermindering van ziekenhuisverblijf en langdurige zorgkosten rechtvaardigen deze uitgaven.

2. In gang zetten van nazorg en inrichten zorg op Geriatrische Trauma Unit (GTU)

Het onmiddellijk in gang zetten van het nazorgtraject na de operatie is cruciaal voor een soepele overgang naar de volgende fase van de zorg. Dit kan de noodzaak voor zorg op lange termijn verminderen en daardoor de kosten drukken. Bovendien is er een sterke focus op het bevorderen van een vroegtijdig ziekenhuisontslag (reductie van de verblijfsduur, etc.) om toekomstige zorg aan de toenemende populatie van patiënten met een heupfractuur te kunnen garanderen. Dit alles is gericht op het leveren van de juiste zorg op de juiste plek. Ook geeft een (onnodig) langere ziekenhuisopname een hoger risico op het oplopen van complicaties in het ziekenhuis, zoals infecties.

Hoewel er geen overeenstemming voor de basiszorg was over het standaard implementeren van een GTU, waarbij een gelijkwaardige samenwerking tussen de chirurgie/orthopedie en klinische geriatrie/interne ouderengeneeskunde vooropstaat, wordt dit wel aanbevolen als 'optimale zorg'. De afwezigheid van consensus voor basiszorg is waarschijnlijk te wijten aan de benodigde investeringen, aanpassingen in de infrastructuur, en het feit dat de afzonderlijke elementen van een GTU ook binnen een reguliere verpleegafdeling gerealiseerd kunnen worden.

3. Paramedici

De resultaten van de Delphi-studie lieten zien dat er geen algemene consensus was over het standaard inschakelen van paramedici na een operatie, met uitzondering van fysiotherapie. Met name voor de inzet van diëtetiek is het niet duidelijk of het gebrek aan overeenstemming voortkwam uit de veronderstelling dat diëtetische betrokkenheid al vóór de operatie gewenst is. De werkgroep adviseert diëtetiek als belangrijk onderdeel van de basiszorg voor oudere patiënten met een heupfractuur. Diëtetische zorg moet vanaf een vroeg moment geïntegreerd worden. Dit is vooral belangrijk voor patiënten met een risico op ondervoeding of onvoldoende voedingsinname tijdens opname. Een manier om dit vast te stellen is het postoperatief bijhouden van een voedingslijst. Een tijdige interventie is namelijk cruciaal voor het verbeteren van de voedingsstatus en zelfstandige voedselinname. Hoewel het bewijs voor de effectiviteit van langdurige ondersteuning gemengd of op zijn best van lage kwaliteit is, suggereren voorlopige bevindingen dat eiwitrijke voeding en bijvoeding, gestart voor of direct na de operatie, kunnen helpen om complicaties in het eerste jaar na een heupfractuur te verminderen, de opnameduur te reduceren, zonder een duidelijk effect op de mortaliteit (Avenell, 2016; Williams, 2021; Wyers, 2018).

4. Kwaliteit van zorg

Het maandelijks evalueren van de opgetreden complicaties van alle heupfractuurpatiënten wordt vanuit de Delphi-studie beoordeeld als optimale zorg, maar niet als basiszorg.

De basis voor het evalueren van complicaties is allereerst het structureel registreren van de complicaties tijdens de opname in het EPD. Er moeten werkafspraken worden gemaakt over de verantwoordelijkheid hiervoor, om te voorkomen dat er informatie verloren gaat. Pas als dat gewaarborgd is, kan er een complicatiebespreking worden geïmplementeerd.

Het invoeren van een complicatiebespreking kan bijdragen aan waarborgen van de kwaliteit van zorg en het identificeren van eventuele problemen die zich kunnen voordoen binnen het zorgproces. Dit kan echter alleen gerealiseerd worden wanneer deze bespreking structureel plaatsvindt, met de juiste stakeholders en duidelijk verdeling van verantwoordelijkheden.

Concluderend zijn de aanbevelingen voor de postoperatieve zorg en revalidatie van oudere patiënten met een heupfractuur het resultaat van een grondige evaluatie, waarbij zowel de voor- als nadelen van diverse interventies zijn overwogen. Dit proces omvatte de integratie van inzichten uit de Delphi-studie en relevante literatuur, waarbij speciale aandacht werd besteed aan patiëntvoorkeuren, de haalbaarheid en implementatie van de zorg. Hoewel niet over alle stellingen uit de Delphi-studie consensus werd bereikt, biedt de samenvoeging van deze bevindingen met actuele kennis een stevige basis voor het ontwikkelen van doeltreffende en goed onderbouwde zorgstrategieën.

De nadruk op vroege mobilisatie na de operatie, de essentiële rol van nazorgtrajecten en de inzet van paramedische disciplines onderstrepen het belang van een holistische, multidisciplinaire en transmurale benadering. Deze benadering is gericht op het optimaliseren van het herstel binnen het ziekenhuis en het ondersteunen van de patiënt na ontslag, met de ambitie om de juiste zorg op de juiste plek te bieden. De integratie van sociale zorgaspecten, zoals de inrichting van een huiskamer binnen een GTU, benadrukt verder het belang van sociale interactie en activiteiten in het herstelproces. Door deze aanbevelingen te volgen, streven we ernaar de zorg voor oudere patiënten met een heupfractuur continu te verbeteren en aan te passen aan hun specifieke behoeften en omstandigheden.

In deel 3 van bijlage B is een voorbeeld van een handleiding toegevoegd met betrekking tot het omgaan met postoperatieve wondinfecties.

Bevindingen Delphi-studie

Verantwoording

Bijlagen